Doorgaan naar hoofdcontent

Nootmuskaat of toch liever mierikswortel - over een Amsterdamse straatnamenklucht

In Amsterdam houden ze wel van een goede namenklucht op zijn tijd. Zo was er de laatste jaren veel gedoe bij de benoeming van namen op het Centrumeiland en ook rondom de zoektocht naar een geschikte  voor de vernoeming van Johan Cruijf. Dat de CNOR (Commissie Naamgeving Openbare Ruimten) in 2021 de laan uit werd gestuurd om vrij baan te maken voor de ANOR (Adviesraad Naamgeving Openbare Ruimten), past ook wel in dit rijtje. Het leek inmiddels al een tijdje stil, maar gelukkig was er onlangs weer eens wat ophef.

Het begon allemaal zo mooi. Voor een nieuwbouwproject langs de Jan van Galenstraat in Amsterdam moest de ANOR op zoek naar nieuwe thema. Op die plek staat sinds 1934 de Markthal en de nieuwe wijk werd daarom Marktkwartier gedoopt. Vanuit de langdurige geschiedenis van het Food Center Amsterdam kwam het voorstel om de straten in de wijk te noemen naar kruiden en specerijen. Een prachtig thema waar toch makkelijk een stuk of twintig straatnamen bij te vinden zouden moeten zijn. In april 2023 stelde de Amsterdamse B&W vast dat straten, kades, laan en plein genoemd zouden worden naar peterselie, kurkuma, saffraan, kardemom, kruidnagel, gember, dragon, basilicum, garam masala, nootmuskaat, jeneverbes, salie, vanille, laos, oregano en steranijs. Mooi op tijd, want er werd nog niet gebouwd en er hoefden ook nog geen concrete adressen te worden vastgesteld.

Daarna begon er toch ergens wat te rommelen. Je zou misschien verwachten dat mensen iets zouden opmerken over laos of garam masala. Zou je die eerste naam niet in een landenbuurt verwachten? En is die tweede niet te ingewikkeld voor een straatnaam? Maar nee: er ontstond discussie over nootmuskaat. Die specerij zou namelijk te veel doen denken aan de VOC-tijd. De VOC verdiende in de zeventiende eeuw veel geld met de handel in nootmuskaat. Dat monopolie was vooral te danken aan het bijzonder gewelddadige optreden van Jan Pieterszoon Coen op de Banda-eilanden - het leverde hem nota bene de bijnaam 'Slachter van de Banda' op. Ik snap wel er de laatste jaren vaker wordt opgeroepen om de straten die naar Coen genoemd zijn een andere naam te geven.

De Amsterdamse straatnaamcommissie besloot dat het vanwege de 'mogelijke koloniale associatie' beter was om in het Marktkwartier toch geen straat naar de nootmuskaat te noemen. Als alternatief werd de mierikswortel naar voor geschoven. Dat kon makkelijk want er waren nog steeds geen huisnummers vastgesteld. Toen het nieuws in januari 2024 bekend werd, ontstond er toch weer veel discussie. Was men niet te veel bezig om op alle slakken zout te leggen? Burgemeester Halsema reageerde lachend op alle commotie: "Ik gebruik zelf nog steeds nootmuskaat en ben niet van plan ermee te stoppen."

Het is helemaal niet ongebruikelijk dat een gemeente straatnamen die net zijn vastgesteld nog aanpast. En zo lang er nog geen concrete adressen met huisnummers zijn vastgesteld en de bouw nog niet is gestart, is dat ook helemaal geen probleem. Soms worden in deze fase nog namen aangepast omdat de stedenbouwkundige plannen nog net wat wijzigen. Het komt ook heus wel vaker voor dat een reeds vastgestelde naam bij nader inzien toch net wat minder geschikt is. Het enige wat er ongewoon aan is, is dat het besluit onder een vergrootglas komt te liggen en de landelijke media haalt.

Ik vind mierikswortel trouwens helemaal niet lekker. Het smaakt veel te scherp. In plaats van Mierikswortelstraat had ik liever gezien dat men voor Sesamstraat gekozen had. Of toch gewoon voor Nootmuskaatstraat.

Reacties

Freek zei…
Garam masala is natuurlijk geen specerij, maar een mengsel. Dat zou ik nog het grootste bezwaar vinden!

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch Ă©Ă©n stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat Ă©Ă©n straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd...

Wat is in Nederland de langste straat met Ă©Ă©n naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste lĂ¡Ă¡n van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la...

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. GeĂ¯nspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o...

Wat zijn de meest populaire straatnamen van Nederland?

Pas vroeg iemand me naar welke personen in Nederland de meeste straatnamen zijn vernoemd. Mijn vermoeden werd bevestigd: dat zijn geen schilders of zeehelden, maar gewoon leden van het koningshuis. Dat bracht me tot de vraag: welke straatnamen komen eigenlijk het vaakst voor in Nederland? En hoe zit dat in andere landen? Dit is de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen: 1. Kerkstraat 2. Schoolstraat 3. Molenstraat 4. Dorpsstraat 5. Molenweg 6. Julianastraat 7. Parallelweg 8. Nieuwstraat 9. Wilhelminastraat 10. Sportlaan Deze tien worden op de voet gevolgd door Industrieweg, Beatrixstraat, Kastanjelaan, Stationsweg, Eikenlaan, Markt, Prins Bernhardstraat, Emmastraat en Beukenlaan . Wat zien we aan dit lijstje? Het zijn allemaal bijzonder traditionele straatnamen met een verwijzing naar een bekend gebouw (kerk, school, molen, station), een bestemming of functie (dorp, parallelweg, sport, industrie, markt), het koningshuis (Juliana, Wilhelmina, B...