Deze week kwam in het nieuws dat in de gemeente Zaanstad een paar jaar geleden de straatnaam Hobo is gewijzigd in Piccolo, omdat een toekomstige bewoner het te veel op 'homo' vond lijken. De reden dat dat nu in het nieuws was, is dat de gemeente nu pas bekend heeft gemaakt spijt te hebben van dat besluit. Wat is er nou precies allemaal gebeurd?
In Zaandam wordt al jaren gewerkt aan het nieuwbouwproject Zaans Hout. De naam van het project verwijst naar de houtindustrie die in de 19e eeuw welig tierde in Zaandam. Langs de Houtveldweg verrezen allerlei nieuwe buurten waarvan de straatnamen allemaal iets met hout te maken hebben. Zo is er een buurt met houtsoorten als straatnaam, zoals Cypressehout, Ebbehout, Grenehout en Teakhout (vreemd genoeg heeft men de tussen-n uit de namen weggelaten). Daaronder ligt een buurt met straatnamen die aan de houtbewerking ontleend zijn: Kapzaag, Blokschaaf, Schrobzaag en Raamzaagpad (vreemd genoeg heeft alleen die laatste een achtervoegsel). En in het noorden tegen de buurt met muzikale straatnamen aan koos men - als 'overgangsthema' - voor houten muziekinstrumenten. Men koos daar voor de straatnamen Cello, Fagot, Hobo en Klarinet. Nou is 'houten muziekinstrumenten' geen officiële classificatie die men in de muziekwereld gebruikt; ik kwam de categorie online alleen bij speelgoedwinkels tegen. Je hebt wel de 'houtblazers', waar men traditioneel ook de saxofoon toe rekent terwijl dat toch meer een koperblazer is. Maar goed.
Toen de nieuwe vier nieuwe straatnamen begin 2015 werd geïntroduceerd in de Facebook-groep van de Zaanse Eilanden, leverde dat een tiental likes op maar verder gebeurde er niks. Blijkbaar vond niemand het een probleem dat 'hobo' een Engels woord voor 'zwerver' is. Er waren meer dan voldoende kopers en de bouw begon. Een van de nieuwe bewoners had wat problemen met zijn nieuwe adres, want het klonk toch een beetje als 'homo' en dat vond hij geen prettige associatie. Er werd samen met een paar andere toekomstige bewoners bezwaar aangetekend bij de gemeente en die ging overstag. De straatnaam Hobo werd in november 2015 gewijzigd in Piccolo. Daarop gingen weer andere toekomstige bewoners klagen, want zij waren net gewend aan hun nieuwe straatnaam en hadden hem ook al her en der doorgegeven. Het schijnt dat sommigen daarvoor een financiële tegemoetkoming hebben gevraagd. Hoe dan ook: de straatnaam werd niet terug veranderd en bleef dus Piccolo.
Het is helemaal niet zo bijzonder dat er straten naar cello, hobo, fagot of piccolo worden genoemd. In Rotterdam en Capelle aan den IJssel wonen ook mensen aan de Hobo, in Kampen, Tubbergen, Klaaswaal en Den Bosch hebben ze ook Cello als straatnaam, er zijn naast Zaandam nog vijf plaatsen met de straatnaam Fagot, en de Piccolo komt ook vaker voor op straatnaamborden. En dan zijn er ook nog tientallen plaatsen waar die instrumenten zijn vernoemd met -straat, -pad of -weg erachter.
Verbazing alom
Toch zitten er allerlei vreemde aspecten aan dit verhaal. Ten eerste verbaast het me voor welke vier houten instrumenten men aanvankelijk koos: cello, fagot, hobo en klarinet. Dat zijn drie blaasinstumenten en een snaarinstument. Waarom koos men in plaats van de cello niet meteen voor de piccolo, zodat men vier houten blaasinstrumenten had? En het verbaast me ook met welk argument men de naam Hobo afvoert, terwijl het blijkbaar geen probleem is dat Fagot toch wel heel erg lijkt op faggot en dat is Engelse straattaal voor homo. En het schijnt dat piccolo in het Italiaans ook nog eens 'klein piemeltje' betekent. Daar valt dan weer niemand over. (Een woord dat in één schrijfwijze twee of meer betekenissen heeft, noemt men trouwens een homoniem (homos is Grieks voor gelijk). 'Bank' is dus een homoniem, omdat het zowel zitmeubel als financiële instelling betekent. Hobo (muziekinstrument en Engelse zwerver) en piccolo (muziekinstrument, hotelbediende en Italiaans piemeltje) zijn dus ook homoniemen. En homoniem lijkt op hodoniem en dat is dan weer het moeilijk woord voor straatnaam (hodos is Grieks voor weg). Maar ik dwaal af.)
Het verbaast me natuurlijk vooral dat de gemeente in dit geval is gezwicht en voor een andere naam heeft gekozen. Natuurlijk: als toekomstige bewoners zelf ideeën hebben over de naam van hun nieuwe straat, dan is het altijd fijn als je daar nog wat mee kunt doen. Maar een homofobe associatie bij de naam Hobo lijkt me geen goede reden om de naam te veranderen. In dat geval kun je de mensen misschien beter adviseren om een huis in een andere straat te kopen. Het Bureau Disciminatiezaken van de regio Zaanstreek-Waterkant heeft uitgebreid met de gemeente gecorrespondeerd over deze kwestie, waarbij - zo schrijft men in het jaarverslag - "de verantwoordelijke ambtenaren helaas steevast duikgedrag vertoonden". Pas na twee jaar erkende de gemeentesecretaris "dat er verkeerde argumenten, opportunisme en onjuiste procedures waren gehanteerd".
Daarmee is het verhaal nog niet ten einde. Want volgens Jan de Vries (van D66) is de spijtbetuiging niet voldoende. Hij pleitte er een paar dagen geleden voor om de straatnaam Piccolo alsnog weer te wijzigen in Hobo. Hij vindt het goed dat Zaanstad een regenboogstad is (met een heus gaybrapad, geopend op Coming Out Dag), maar is bang dat de stad door deze straatnaamklucht ineens het imago krijgt van een homofobe stad. En dus is het volgens hem het beste om er gewoon weer Hobo van te maken. Natuurlijk zijn er ook weer bewoners die het dáár niet mee eens zijn. Een opmerkelijk detail hierbij is overigens dat het eerste stuk van de Piccolo in Zaandam officieel nog steeds gewoon Hobo heet. Het eerste huis heeft als adres Hobo 2 en in de rest van de straat volgen Piccolo 4, 6, 8..., maar daar hoor je niemand over.
Update 11 oktober 2018:
Vandaag werd in de gemeenteraad van Zaanstad na een betoog van Jan de Vries de motie aangenomen om de straatnaam Piccolo weer te wijzigen in Hobo. Bovendien werd besloten dat in een nog te bouwen wijk in de gemeente straten genoemd zullen worden naar voorvechters van diversiteit en inclusiviteit. En dat terwijl het vandaag ook Coming Out Day is.
Toen de nieuwe vier nieuwe straatnamen begin 2015 werd geïntroduceerd in de Facebook-groep van de Zaanse Eilanden, leverde dat een tiental likes op maar verder gebeurde er niks. Blijkbaar vond niemand het een probleem dat 'hobo' een Engels woord voor 'zwerver' is. Er waren meer dan voldoende kopers en de bouw begon. Een van de nieuwe bewoners had wat problemen met zijn nieuwe adres, want het klonk toch een beetje als 'homo' en dat vond hij geen prettige associatie. Er werd samen met een paar andere toekomstige bewoners bezwaar aangetekend bij de gemeente en die ging overstag. De straatnaam Hobo werd in november 2015 gewijzigd in Piccolo. Daarop gingen weer andere toekomstige bewoners klagen, want zij waren net gewend aan hun nieuwe straatnaam en hadden hem ook al her en der doorgegeven. Het schijnt dat sommigen daarvoor een financiële tegemoetkoming hebben gevraagd. Hoe dan ook: de straatnaam werd niet terug veranderd en bleef dus Piccolo.
Het is helemaal niet zo bijzonder dat er straten naar cello, hobo, fagot of piccolo worden genoemd. In Rotterdam en Capelle aan den IJssel wonen ook mensen aan de Hobo, in Kampen, Tubbergen, Klaaswaal en Den Bosch hebben ze ook Cello als straatnaam, er zijn naast Zaandam nog vijf plaatsen met de straatnaam Fagot, en de Piccolo komt ook vaker voor op straatnaamborden. En dan zijn er ook nog tientallen plaatsen waar die instrumenten zijn vernoemd met -straat, -pad of -weg erachter.
Verbazing alom
Toch zitten er allerlei vreemde aspecten aan dit verhaal. Ten eerste verbaast het me voor welke vier houten instrumenten men aanvankelijk koos: cello, fagot, hobo en klarinet. Dat zijn drie blaasinstumenten en een snaarinstument. Waarom koos men in plaats van de cello niet meteen voor de piccolo, zodat men vier houten blaasinstrumenten had? En het verbaast me ook met welk argument men de naam Hobo afvoert, terwijl het blijkbaar geen probleem is dat Fagot toch wel heel erg lijkt op faggot en dat is Engelse straattaal voor homo. En het schijnt dat piccolo in het Italiaans ook nog eens 'klein piemeltje' betekent. Daar valt dan weer niemand over. (Een woord dat in één schrijfwijze twee of meer betekenissen heeft, noemt men trouwens een homoniem (homos is Grieks voor gelijk). 'Bank' is dus een homoniem, omdat het zowel zitmeubel als financiële instelling betekent. Hobo (muziekinstrument en Engelse zwerver) en piccolo (muziekinstrument, hotelbediende en Italiaans piemeltje) zijn dus ook homoniemen. En homoniem lijkt op hodoniem en dat is dan weer het moeilijk woord voor straatnaam (hodos is Grieks voor weg). Maar ik dwaal af.)
Het verbaast me natuurlijk vooral dat de gemeente in dit geval is gezwicht en voor een andere naam heeft gekozen. Natuurlijk: als toekomstige bewoners zelf ideeën hebben over de naam van hun nieuwe straat, dan is het altijd fijn als je daar nog wat mee kunt doen. Maar een homofobe associatie bij de naam Hobo lijkt me geen goede reden om de naam te veranderen. In dat geval kun je de mensen misschien beter adviseren om een huis in een andere straat te kopen. Het Bureau Disciminatiezaken van de regio Zaanstreek-Waterkant heeft uitgebreid met de gemeente gecorrespondeerd over deze kwestie, waarbij - zo schrijft men in het jaarverslag - "de verantwoordelijke ambtenaren helaas steevast duikgedrag vertoonden". Pas na twee jaar erkende de gemeentesecretaris "dat er verkeerde argumenten, opportunisme en onjuiste procedures waren gehanteerd".
Daarmee is het verhaal nog niet ten einde. Want volgens Jan de Vries (van D66) is de spijtbetuiging niet voldoende. Hij pleitte er een paar dagen geleden voor om de straatnaam Piccolo alsnog weer te wijzigen in Hobo. Hij vindt het goed dat Zaanstad een regenboogstad is (met een heus gaybrapad, geopend op Coming Out Dag), maar is bang dat de stad door deze straatnaamklucht ineens het imago krijgt van een homofobe stad. En dus is het volgens hem het beste om er gewoon weer Hobo van te maken. Natuurlijk zijn er ook weer bewoners die het dáár niet mee eens zijn. Een opmerkelijk detail hierbij is overigens dat het eerste stuk van de Piccolo in Zaandam officieel nog steeds gewoon Hobo heet. Het eerste huis heeft als adres Hobo 2 en in de rest van de straat volgen Piccolo 4, 6, 8..., maar daar hoor je niemand over.
Update 11 oktober 2018:
Vandaag werd in de gemeenteraad van Zaanstad na een betoog van Jan de Vries de motie aangenomen om de straatnaam Piccolo weer te wijzigen in Hobo. Bovendien werd besloten dat in een nog te bouwen wijk in de gemeente straten genoemd zullen worden naar voorvechters van diversiteit en inclusiviteit. En dat terwijl het vandaag ook Coming Out Day is.
Reacties
Er is inderdaad ook nog een straat met die naam in Oud-Beijerland, waarmee het totaal op zes komt. En voor de goede orde: die heet net als die andere vijf 'Fagot' met één g. En dus niet Faggot, zoals Rob reageerde.
Interessant artikel René, bedankt!
Carl