Fietsen over het Joop Zoetemelkpad - naar wielrenners noemen we geen straten maar fietspaden

Als een Nederlander op fraaie wijze een etappe in de Tour de France heeft gewonnen, wordt er vaak meteen wel ergens voorgesteld om een fietspad naar hem te noemen. Logisch: we noemen zwembaden naar zwemmers (Pieter van den Hoogenband Zwemstadion), turnhallen naar turners (Epke Zonderland Turncentrum), voetbalstadions naar voetballers (Johan Cruyff Arena) en dus ook fietspaden naar fietsers. Mijn stelling is dat er in Nederland meer fietspaden naar wielrenners zijn genoemd, dan gewone straten, lanen en wegen. Tijd voor een onderzoek!

We hebben in Nederland zeeheldenbuurten, schilderswijken en componistenbuurten, maar er zijn geen speciale wielrennersbuurten waar alle straten naar beroemde wielrenners zijn genoemd. Er zijn wel sportersbuurten waar straten naar sporters uit allerlei verschillende disciplines zijn genoemd. Je komt daar de namen tegen van sporters zoals Max Euwe, Abe Lenstra, Fanny Blankers-Koen, Rie Mastenbroek en Ada Kok. Her en der liggen er in dat soort buurten ook straten die naar wielrenners zijn genoemd. In Arnhem hebben ze zo de Wout Wagtmanshof, in Oldenzaal de Joop Zoetemelkstraat, in Rosmalen de Gerrit Schultestraat, in Alphen aan den Rijn ligt de Kees Pellenaarsstraat en in Den Haag en Gouda hebben ze de Piet Moeskopsstraat.

In Amsterdam zijn meerdere wielrenners vernoemd. Bij de voetbalvelden van VVA/Spartaan liggen enkele straten die naar beroemde sporters genoemd zijn, en daar liggen ook de Gerrie Knetemannlaan en de Wim van Estlaan. In Amsterdam-Noord is nog zo'n buurt waar straten naar sporters genoemd zijn. Tussen straten voor Bep van Klaveren en Jesse Owens liggen daar ook paden die genoemd zijn naar de baanwielrenners Bernard Leene, Henk Ooms en Daan van Dijk die aan het begin van de 20e eeuw Olympische medailles hebben gewonnen. Leene en Van Dijk kregen ook een hof in Tilburg. En in Den Haag werd een pad genoemd naar Van Dijk.

Er zijn een stuk of tien plaatsen waar een straat naar Jaap Eden genoemd is. Jaap Eden was niet alleen wielrenner maar ook schaatser, en in beide sporten werd hij meerdere malen wereldkampioen. Een slimme strategie want dan heb je ook meer kans dat er ergens een straat naar je genoemd wordt! Op het straatnaambordje van de Jaap Edendreef in Utrecht staat als onderschrift 'wereldkampioen schaatsen', dus blijkbaar is hij daar niet als wielrenner vernoemd maar als schaatser. Maar we doen niet moeilijk; hij hoort er ook in dit verhaal gewoon bij. Jaap Eden is niet alleen in Utrecht vernoemd, maar ook in Gouda, Haarlem, Oudenbosch, Almere, Nijmegen, Amsterdam, Rosmalen en Den Haag.

In Almere en Nijmegen hebben ze het anders aangepakt. Daar hebben ze in een aantal wijken (in Almere in stadsdeel Almere Buiten en in Nijmegen in de stadsdelen Dukenburg en Lindenholt) tussen alle straten door de fietspaden naar wielrenners vernoemd. Beide plaatsen hebben paden voor Jaap Eden, Piet Moeskops, Wout Wagtmans en Gerrit Schulte. In Almere kozen ze ook nog voor Wim van Est, Mathieu Cordang (wielrenpionier aan het eind van de 19e eeuw) en Maurice Garin (in 1903 winnaar van de eerste Ronde van Frankrijk). Nijmegen vernoemde ook paden naar Bert Oosterbosch, Frans Mahn, Kees Pellenaars, Theo Blankenaauw, Tom Simpson en Fausto Coppi.

Wim van Est en Jan Janssen zijn allebei vernoemd in hun eigen woonplaats: in Nootdorp ligt een Jan Janssenpad en in St. Willebrord is een Wim van Eststraat. Er is trouwens ook een Wim van Eststraat in Haarlem, en die loopt dan weer parallel aan het Wout Wagtmanserf. En dan is in Landgraaf nog de Erik Dekkerpassage (in een buurt waar verder vooral componisten vernoemd zijn). Had ik het Joop Zoetemelkpad in Nieuwe Wetering al genoemd? Oh, en er is ook nog een Wielrenpad in Spijkenisse en een Wielrenstraat in Rotterdam.

De genoemde wielrenners zijn allemaal mannen. Zijn er geen vrouwen vernoemd? Jawel, want in Den Haag ligt sinds vorig jaar het Mien van Breepad, genoemd naar de de wielrenster die in 1938 de eerste Nederlandse wereldkampioen bij de vrouwen werd. Toen Elis Ligtlee in 2016 een gouden medaille won op de Olympische Spelen kondigde men in haar woonplaats Eerbeek aan dat het Stationsplein na een verbouwing zou worden omgedoopt tot Elis Ligtleeplein, Dat heeft even op zich laten wachten maar het is er in 2019 dan echt van gekomen.

Conclusie
Ik sluit niet uit dat ik ergens nog een wielrenstraatnaam over het hoofd heb gezien, maar ik heb op dit moment 53 straatnamen op mijn lijst staan. De straten zijn genoemd naar wereldkampioenen, medaillewinnaars en etappewinnaars. Bij die 53 straatnamen gaat het om elf straten, vijf lanen (waarvan drie voor Jaap Eden), twee hoven, een dreef, een plein, een erf en een weg... en dan ook nog eens dertig paden - dat is meer dan de helft! Het helpt natuurlijk dat er in Almere en Nijmegen meerdere paden naar wielrenners genoemd zijn, maar ook Amsterdam, Nieuwe, Wetering, Nootdorp, Den Haag en Spijkenisse dragen bij met hun paden.

De conclusie is duidelijk: als je wielrenner bent, is de kans groter dat er een fietspad naar je genoemd wordt, dan een straat, laan, weg of zo. Maar dat is ook wel zo toepasselijk.