Baanbrekend onderzoek: de meeste banen in Noord-Brabant en in Limburg eindigt alles op straat

Een jaar geleden heb ik een onderzoek gedaan naar de populariteit van achtervoegsels zoals -straat, -weg en -laan. Om onduidelijke redenen heb ik er toen helemaal niet aangedacht om meteen even uit te zoeken hoe die populariteit verdeeld is over het land. Stom, want iedereen wil natuurlijk weten welke straatnamen in zijn provincie het meeste voorkomen.

In absolute aantallen heeft Noord-Brabant de meeste -straten en -dreven, Gelderland de meeste -wegen, -dijken en -stegen, en Zuid-Holland de meeste -lanen, -hoven, - pleinen, -paden en -singels. Maar die vergelijking is niet eerlijk, want in Noord-Brabant, Zuid-Holland en Gelderland hebben ze véél meer straatnamen dan in bijvoorbeeld Drenthe of Flevoland. Als we kijken hoe vaak een bepaald achtervoegsel relatief voorkomt in een bepaalde provincie (als percentage van het totaal aantal straten in die provincie, en in vergelijking met dat percentage voor andere provincies) dan geeft dat een heel ander beeld.

Ik loop alle provincies even langs, dan kun je zelf even kijken waarin jouw eigen provincie zich onderscheidt:

• Van Limburg valt vooral op dat er zo ontzettend veel straatnamen gewoon op -straat eindigen. Van alle Limburgse straatnamen eindigt 45% op -straat, terwijl het gemiddelde voor heel Nederland 32% is. In Limburg hebben ze daarnaast relatief ook de meeste straten die op -broek eindigen.
• In Noord-Brabant heb je de meeste kans op een -baan (met Limburg als goede tweede; de kleinste kans op een -baan heb je in Overijssel en Gelderland). Straatnamen die eindigen op -eind, -heuvel, -beemd of -akker komen ook duidelijk het meest voor in Noord-Brabant. Grappig is dat straatnamen die op -akkers eindigen (dus met een extra s) juist het meest in Drenthe voorkomen.
• De meeste straatnamen die op -dam of -dijk eindigen liggen in Zeeland. Maar dat is natuurlijk niet verrassend, want daar hebben ze gewoon nogal veel dammen en dijken. Wat me wel verraste is dat ze in Zeeland relatief ook de meeste -markten hebben, met grote voorsprong zelfs. Er liggen ook nergens meer -wegjes dan in Zeeland.
• In Zuid-Holland hebben ze relatief de meeste -kades, -singels, -plaatsen en -pleinen. Rijd je in een straat waarvan de naam eindigt op -erf? Dan heb je ook een grote kans dat je in Zuid-Holland bent. En -wegen hebben ze er in vergelijking dan weer juist het minst van alle provincies.
• Het zal je waarschijnlijk niet verbazen dat ze in Noord-Holland relatief de meeste -grachten hebben; bijna 40% van alle Nederlandse -grachten ligt in Noord-Holland. In Noord-Holland liggen relatief ook de meeste -parken.
• In de provincie Utrecht hebben ze in vergelijking met andere provincies de meeste -lanen, -hoven en -dreven, en ze hebben er ook veel straten die op -burg eindigen (terwijl je voor een -borg juist naar Groningen moet). Ook opvallend: in Utrecht eindigen relatief de meeste straatnamen op -kruid, -gras en -mos.
• In Flevoland hebben ze relatief de meeste -paden en -plantsoenen. Flevoland heeft in vergelijking met de andere provincies erg weinig -stegen en -dijken. Verder valt Flevoland vooral op door de achtervoegsels die ze er helemaal niet hebben: geen -wei, geen -eind, geen -heuvel, geen -veen, geen -mos, geen -wegje en geen -kanaal.
• Gelderland heeft absoluut gezien de meeste -wegen, -dijken en -stegen van allemaal. In relatieve zin scoort Gelderland met veel straatnaamachtervoegsels echter heel gemiddeld. Alleen met -steeg springt Gelderland er in vergelijking met de andere provincies bovenuit. Het achtervoegsel -gas (als aanduiding voor een steeg) komt ook alleen in Gelderland voor (meer specifiek: alleen in Nijmegen).
• In Overijssel hebben ze relatief de meeste -wegen: 25% van de straatnamen eindigt daar op -weg, terwijl het landelijk gemiddelde 14,5% is. Ook de -esch, -horst, -hoek en -beek komen relatief het meest in Overijssel voor (hoewel Overijssel qua -beken maar nipt wint van Limburg en Flevoland).
• In Drenthe hebben ze relatief veel straten die op -veld, -kamp, -brink, -maat of -veen eindigen. Die namen passen allemaal mooi bij de eigenschappen van het landschap aldaar. Drenthe scoort in verhouding slecht met het aantal -singels, -burgen en -markten.
• De achtervoegsels -strjitte en -wei doen het met afstand het beste in Friesland; als je het in absolute aantallen bekijkt, komen ze in Friesland zelf op de derde en vierde plaats, na -straat en -weg. Dat is niet zo vreemd, want 'strjitte' is Fries voor 'straat' en 'wei' voor 'weg'. Buiten Friesland is er dan ook helemaal geen -strjitte te bekennen. Straatnamen die op -wei eindigen komen (op Flevoland na) in alle provincies voor, want daar kan 'wei' ook gebruikt worden voor een veld met gras. Door dat grote aantal strjittes en weis heeft Friesland in vergelijking met andere provincies relatief ook erg weinig -straten en -wegen (het minst van allemaal), en ook veel minder -lanen, -hoven, -paden en -dreven dan de andere provincies.
• De provincie Groningen springt er in deze grote vergelijking maar met één achtervoegsel uit: Groningse straatnamen eindigen relatief veel op -borg. Daarnaast scoort Groningen relatief veel tweede plaatsen: met de -wegen (achter Overijssel), de -lanen (achter Utrecht) en de -singels (achter Zuid-Holland).

Zo, dan weet je dat ook weer.