Een Lombardsteeg in Alkmaar, een Lombardstraat in Goes, een Lombardkade in Rotterdam en een Lange en Korte Lombardstraat in Den Haag. Een Lombardenstraat en Lombardenvest in Antwerpen, en een Lombardstraat in Brussel. En dan ook nog Lombard Street in Londen, een in Philadelphia en een in San Francisco. Waar komen al die Lombard-straten toch vandaan? Was er misschien ooit een meneer Lombard, en waar heeft hij het dan aan verdiend dat er in de hele wereld straatnamen naar hem zijn genoemd? Nee, de straten zijn niet naar een meneer genoemd, maar naar een heel volk: de Lombarden. Maar waarom zou je daar een straat naar noemen?
De Lombarden zijn de inwoners van Lombardije, de streek rondom Milaan in het noorden van Italië. De naam gaat terug op de 'Longobarden' (de 'Langbaarden'), een Germaanse volksstam waarvan de mannen blijkbaar opvallend lange baarden hadden. Tijdens de Germaanse volksverhuizing in de vijfde eeuw trokken ze naar Noord-Italië en richtten daar een eigen rijk op. In de elfde eeuw kwam daar het bankwezen tot bloei. Een eeuw later begonnen de geldwisselaars uit Lombardije zich over West-Europa te verspreiden; ze trokken met handelaren mee van jaarmarkt naar jaarmarkt en kwamen zo ook in de Nederlanden terecht.
Het was hier in die tijd door de kerk verboden om geld uit te lenen tegen rente of een onderpand. Maar door de groei van de economie en de handel was er toch veel behoefte aan geldschieters en kredietverstrekkers.Om in de behoefte te kunnen voorzien, werd voor Joden en Lombarden een uitzondering gemaakt op de kerkwetten. De Lombarden konden in de steden tegen betaling een vergunning krijgen om voor langere tijd een 'geldtafel' te exploiteren. Ons woord 'bank' is afgeleid van 'banca', het Italiaanse woord voor zo'n geldtafel. In de dertiende eeuw werd het woord 'lombard' of 'lombaert' al in het Nederlands gebruikt in de algemene betekenis 'bankier', 'geldwisselaar' of 'woekeraar'. We gebruiken het woord 'lommerd' tegenwoordig nog steeds in de betekenis 'pandjeshuis'. In de zeventiende eeuw namen veel steden de banken in eigen beheer door zelf een 'Bank van Lening' op te richten. Daarmee gingen de Lombarden - en de andere private pandjeshuizen - een steeds kleinere rol spelen.
In veel steden in Nederland en België zijn nog straatnamen die aan het werk van de Lombarden herinneren. Zoals de straat langs de kerk in de volksmond de Kerkstraat werd genoemd en de straat langs de molen de Molenstraat, zo noemde men de straat waar de Lombard zijn bank had de Lombardstraat. En daar zijn er nogal wat van. De Lombardkade in Rotterdam, de Lange en Korte Lombardstraat in Den Haag, de Lombardstegen in Leiden, Gouda, Arnhem en Haarlem, de Lombardstraat in Goes, het Lombardstraatje in Venlo, de Lombardenstraat en Lombardenvest in Antwerpen en de Lombardstraat in Brussel (de 'Rue du Lombard')... en zo zijn er nog wel meer. Ze liggen allemaal op een plaats in de stad waar vroeger een geldwisselaar zijn handel dreef. De Enge Lombardsteeg in Amsterdam dankt zijn naam niet aan een enge inwoner van Lombardije, maar is een enge (smalle) steeg waar ooit een lombard zat. Iets verderop wordt de steeg wat breder en heet het de Wijde Lombardsteeg.
Lombard Street is een belangrijke straat in het centrum van Londen. Dit stuk grond werd in de dertiende eeuw door Koning Edward I toegewezen aan de Lombarden om daar hun bankzaken te ontplooien. Tegenwoordig is Lombard Street een van de meest beroemde straten van Londen, waar alle Britse banken hun hoofdkantoor gevestigd hebben.
In de stad Philadelphia ligt ook een Lombard Street. Men vermoedt dat die gewoon is genoemd naar de beroemde Lombard Street in Londen. En dan ligt er ook nog een beroemde Lombard Street in San Francisco - dat is dat supersteile weggetje midden in de stad met al die haarspeldbochten, waar iedere zichzelf respecterende regisseur wel een keer een achtervolgingsscène heeft opgenomen. Die Lombard Street is dan weer genoemd naar de Lombard Street in Philadelphia. Toen Jasper O'Farrell halverwege de negentiende eeuw het stratenplan voor San Francisco bedacht, besloot hij blijkbaar dat daar ook een Lombard Street in moest komen. Gewoon omdat zo veel steden een Lombard Street hebben...
Het was hier in die tijd door de kerk verboden om geld uit te lenen tegen rente of een onderpand. Maar door de groei van de economie en de handel was er toch veel behoefte aan geldschieters en kredietverstrekkers.Om in de behoefte te kunnen voorzien, werd voor Joden en Lombarden een uitzondering gemaakt op de kerkwetten. De Lombarden konden in de steden tegen betaling een vergunning krijgen om voor langere tijd een 'geldtafel' te exploiteren. Ons woord 'bank' is afgeleid van 'banca', het Italiaanse woord voor zo'n geldtafel. In de dertiende eeuw werd het woord 'lombard' of 'lombaert' al in het Nederlands gebruikt in de algemene betekenis 'bankier', 'geldwisselaar' of 'woekeraar'. We gebruiken het woord 'lommerd' tegenwoordig nog steeds in de betekenis 'pandjeshuis'. In de zeventiende eeuw namen veel steden de banken in eigen beheer door zelf een 'Bank van Lening' op te richten. Daarmee gingen de Lombarden - en de andere private pandjeshuizen - een steeds kleinere rol spelen.
In veel steden in Nederland en België zijn nog straatnamen die aan het werk van de Lombarden herinneren. Zoals de straat langs de kerk in de volksmond de Kerkstraat werd genoemd en de straat langs de molen de Molenstraat, zo noemde men de straat waar de Lombard zijn bank had de Lombardstraat. En daar zijn er nogal wat van. De Lombardkade in Rotterdam, de Lange en Korte Lombardstraat in Den Haag, de Lombardstegen in Leiden, Gouda, Arnhem en Haarlem, de Lombardstraat in Goes, het Lombardstraatje in Venlo, de Lombardenstraat en Lombardenvest in Antwerpen en de Lombardstraat in Brussel (de 'Rue du Lombard')... en zo zijn er nog wel meer. Ze liggen allemaal op een plaats in de stad waar vroeger een geldwisselaar zijn handel dreef. De Enge Lombardsteeg in Amsterdam dankt zijn naam niet aan een enge inwoner van Lombardije, maar is een enge (smalle) steeg waar ooit een lombard zat. Iets verderop wordt de steeg wat breder en heet het de Wijde Lombardsteeg.
Lombard Street is een belangrijke straat in het centrum van Londen. Dit stuk grond werd in de dertiende eeuw door Koning Edward I toegewezen aan de Lombarden om daar hun bankzaken te ontplooien. Tegenwoordig is Lombard Street een van de meest beroemde straten van Londen, waar alle Britse banken hun hoofdkantoor gevestigd hebben.
In de stad Philadelphia ligt ook een Lombard Street. Men vermoedt dat die gewoon is genoemd naar de beroemde Lombard Street in Londen. En dan ligt er ook nog een beroemde Lombard Street in San Francisco - dat is dat supersteile weggetje midden in de stad met al die haarspeldbochten, waar iedere zichzelf respecterende regisseur wel een keer een achtervolgingsscène heeft opgenomen. Die Lombard Street is dan weer genoemd naar de Lombard Street in Philadelphia. Toen Jasper O'Farrell halverwege de negentiende eeuw het stratenplan voor San Francisco bedacht, besloot hij blijkbaar dat daar ook een Lombard Street in moest komen. Gewoon omdat zo veel steden een Lombard Street hebben...
Reacties