Doorgaan naar hoofdcontent

Een Piet Heinstraat die niet naar Piet Hein is genoemd, maar naar Piet Hein

Verspreid over het land liggen meer dan honderd straten, wegen, lanen en pleinen die naar de zeeheld Piet Hein zijn genoemd. Ook in Utrecht ligt een Piet Heinstraat, maar daar is wel iets bijzonders mee aan de hand. Die straat is namelijk niet naar Piet Hein (de zeeheld) genoemd... maar naar Piet Hein (de aannemer).

De zeeheld Piet Hein werd in 1577 geboren in Delfshaven als zoon van een schipper. In zijn jeugd werd hij een paar keer door de Spanjaarden gevangen genomen, maar gelukkig ook steeds weer vrijgelaten. Vanaf 1607 werkte hij een tijdlang als stuurman en schipper voor de Vereenigde Oostindische Compagnie. Eind 1623 trad hij in dienst bij de toen net opgerichte West-Indische Compagnie. Hij werd benoemd tot viceadmiraal, en later ook tot admiraal en kapitein-generaal. In die functie had hij het militaire opperbevel van alle Nederlandse activiteiten in Amerika.

De Tachtigjarige Oorlog verliep op dat moment niet zo goed voor de Nederlanden en de economie liep sterk terug, en dus kreeg Hein de opdracht om steden te veroveren en daar waar mogelijk vijandelijke schepen in beslag te nemen. Hij is natuurlijk vooral bekend door de verovering van de Spaanse zilvervloot in de Baai van Matanzas (bij Cuba) in september 1628. Mensen die niet weten dat hij een van onze grootste zeehelden is, die kennen toch op zijn minst wel het triomfantelijk lied: ♪♫ 'Piet Hein, zijn naam is klein, zijn daden bennen groot, zijn daden bennen groot, hij heeft gewonnen de Zilvervloot!' ♫♪ Die overwinning leverde bijna vijftien miljoen gulden op, en dat was toen - nog veel meer dan nu - een gigantisch bedrag. Het was een keerpunt in de Tachtigjarige Oorlog, want plotseling was er geld in overvloed. Piet Hein keerde als een held terug naar Europa. Daar sneuvelde hij een jaar later al in een strijd met drie kaperschepen.

Zo'n grote held verdient natuurlijk een eigen straatnaam. Vandaar dat in zeeheldenbuurten tussen de Michiel de Ruyterstraat, de Maarten Trompstraat, de Karel Doormanstraat en de Jan van Galenstraat ook altijd wel ergens een Piet Heinstraat ligt. In Utrecht hebben ze ook al vele jaren een Piet Heinstraat. Maar daar zijn Michiel, Maarten, Karel en Jan in geen straten, velden of wegen te bekennen. In de directe omgeving liggen wel de Minstraat, de Abstederdijk en de Nicolaasweg. Stuk voor stuk historische namen. De Piet Heinstraat in Utrecht is dan ook niet genoemd naar de beroemde admiraal, maar naar de kinderen van een lokale aannemer. Deze bouwer liet rond 1887 een huizenblok bouwen, en hij noemde de straat naar zijn beide zoons: Piet en Hein.

Het gebeurde in die tijd wel meer dat straten werden genoemd naar de aannemer die de huizen liet bouwen. Of anders wel naar hun vrouwen en kinderen - die mochten soms de eerste steen leggen. Zo zijn de huizen langs de Martenstraat in Groningen in 1878 gebouwd door de aannemer Arend Marten Prins, naar wie de straat ook genoemd is. Een straat verder ligt de Annastraat; die is genoemd naar Anna, zijn dochter. In Rotterdam zijn de Leeuwensteinstraat en de Steinwegstraat vernoemd naar Arij Leeuwenstein en Peter Steinweg - twee zwagers - die als aannemers de voortrekkers waren voor de bouw van deze straten in 1889. In Delft zijn de Eliza Dorusstraat (1891) en de Willemstraat (1899) genoemd naar de kinderen van de aannemers die de bouw voor hun rekening namen. Veel steden waar aan het eind van de negentiende eeuw flink gebouwd werd, hebben zo hun eigen 'aannemersstraten'.

Ieder mens moet doen waar hij goed in is. De een verovert met zijn schip een zilvervloot die miljoenen waard is, de ander bouwt een mooi rijtje huizen aan de rand van de stad. In beide gevallen geldt: zijn daden bennen groot... Maar sommige daden bennen toch net wat groter dan andere daden, en dus verdient de een er honderd straatnamen mee en de ander maar Ă©Ă©n. Tja, verschil moet er wezen.

Reacties

Hazkan zei…
Dan volgt de logische vraag: is het ook familie?
Frans Gijzen zei…
Zijn er ook straten genoemd naar de Deense wiskundige en schrijver Piet Hein? Zie Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Piet_Hein_(wetenschapper) Hij beweert, een nazaat te zijn van 'onze' Piet Hein (de zeeheld, niet de aannemer).
Dinx zei…
@Hazkan:
Piet Hein (de aannemer) zal geen rechtstreekse afstammeling zijn van Piet Hein (de zeeheld), want zoals Piet Hein (de wetenschapper) ook zei: Piet Hein (de zeeheld) had geen kinderen.

@Frans: Dat lijkt me onwaarschijnlijk. Bij alle Piet Heinstraten die ik bezocht heb, lag namelijk op minder dan 100 meter afstand een Michiel de Ruyterstraat.
Nog een straat met een andere naamgever dan je zou verwachten is de Van Goghstraat in de Haagse Schilderswijk.

Deze heet niet naar Vincent, maar naar vader en zoon Van Gogh die bij de Loosduinseweg een bekende houtzaagmolen bezaten.
Leo R. zei…
Een ander voorbeeld is de Frederikastraat in Utrecht, vernoemd naar Frederika van Vloten, dochter van de aannemer die in 1879 de straat bouwde. Ze legde zelf de eerste steen.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch Ă©Ă©n stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat Ă©Ă©n straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wat is in Nederland de langste straat met Ă©Ă©n naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste lĂ¡Ă¡n van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Waar ligt het geografisch middelpunt van Nederland?

Mijn zoon vroeg me waar precies het middelpunt van Nederland, want daar wil hij dan graag een keer met me naartoe. Nederland heeft aardig wat geografische middelpunten. Het is maar net hoe je definieert wat het middelpunt van een land is. Ik zet in dit verhaal een paar van die middelpunten op een rijtje - voor mijn zoon, maar natuurlijk ook voor jullie. (Voor dit verhaal kijk ik alleen naar het Europese deel van Nederland, zonder de Caribische eilanden; met die eilanden erbij ligt alles weer anders.) Uiterste punten Voordat ik een aantal middelpunten langsloop, noem ik hier eerst de geografische extremen van Nederland. Rottumerplaat - Het noordelijkst gelegen punt van Nederland ligt op Rottumerplaat. Locatie: 53.556485, 6.492520 Bad Nieuweschans - Het oostelijkste punt van Nederland ligt bij Bad Nieuweschans (Groningen). Om precies te zijn bij grenspaal 196, bij de grensovergang naar Duitsland. Locatie: 53.180299, 7.227509 Klein-Kuttingen - Het zuidelijkste punt van Nederland ligt

Wat zijn de meest populaire straatnamen van Nederland?

Pas vroeg iemand me naar welke personen in Nederland de meeste straatnamen zijn vernoemd. Mijn vermoeden werd bevestigd: dat zijn geen schilders of zeehelden, maar gewoon leden van het koningshuis. Dat bracht me tot de vraag: welke straatnamen komen eigenlijk het vaakst voor in Nederland? En hoe zit dat in andere landen? Dit is de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen: 1. Kerkstraat 2. Schoolstraat 3. Molenstraat 4. Dorpsstraat 5. Molenweg 6. Julianastraat 7. Parallelweg 8. Nieuwstraat 9. Wilhelminastraat 10. Sportlaan Deze tien worden op de voet gevolgd door Industrieweg, Beatrixstraat, Kastanjelaan, Stationsweg, Eikenlaan, Markt, Prins Bernhardstraat, Emmastraat en Beukenlaan . Wat zien we aan dit lijstje? Het zijn allemaal bijzonder traditionele straatnamen met een verwijzing naar een bekend gebouw (kerk, school, molen, station), een bestemming of functie (dorp, parallelweg, sport, industrie, markt), het koningshuis (Juliana, Wilhelmina, B