Straten voor prinsen, sporthelden... en ingenieurs!

Ingenieurs zijn goede mensen. Die lossen namelijk allerlei problemen op en daar worden we allemaal beter van. Goede reden om ook zo af en toe een een straatnaam naar een ingenieur te noemen.

Het is lastig om vast te stellen hoeveel straatnamen er in Nederland naar ingenieurs genoemd zijn. Er zijn namelijk nogal wat straatnamen naar personen vernoemd, en dan zou je van al die personen moeten uitzoeken of ze wellicht ook ingenieur waren. Wat ik wel weet is dat er circa honderd straten zijn waar 'ir' of 'ingenieur' onderdeel is van de straatnaam.

Ingenieurs die hun straten wel verdiend hebben

De ingenieurs waar met afstand de meeste straatnamen in Nederland naar genoemd zijn, zijn Simon Stevin, Jan Adriaanszoon Leeghwater en Cornelis Lely.

• Simon Stevin (1548–1620) was een veelzijdig ingenieur die zich met allerlei problemen bezighield op het gebied van de wiskunde, natuurkunde, scheikunde en sterrenkunde. Sterker nog: hij introduceerde die vier woorden in de Nederlandse taal! Hij leverde belangrijke bijdragen aan de mechanica, bouwde de eerste zeilwagen en vond het decimale stelsel voor breuken uit. Er zijn in Nederland ongeveer zestig straten naar hem genoemd. Zijn zoon Hendrik was ook ingenieur - hij ontwikkelde bijvoorbeeld het eerste plan om de Zuiderzee af te sluiten - en ook naar hem zijn een paar straten genoemd.
• Jan Adriaanszoon Leeghwater (1575-1650) was een molenbouwer en waterbouwkundige. Hij is bekend door zijn werk aan de droogmakerijen, zoals de Beemster, de Schermer en de Purmer. Hij maakte ook een revolutionair plan voor de drooglegging van het Haarlemmermeer. Naast molens maakte hij ook meubels, uurwerken en speelwerken. Ook naar Leeghwater zijn in Nederland ongeveer zestig straten genoemd.
• Waterbouwkundig ingenieur Cornelis Lely (1854-1929) is bekend als de grote man achter de afsluiting van de Zuiderzee (met de Afsluitdijk) en de drooglegging van delen ervan. Als dank voor zijn inspanningen zijn er niet alleen ruim veertig straatnamen naar hem genoemd, maar ook een hele stad: Lelystad. Lely was trouwens niet alleen ingenieur maar ook een tijdlang minister; dat heeft hem nog wel wat extra straatnamen opgeleverd.

Nog een paar ingenieurs

Naast deze beroemde ingenieurs zijn er nog veel andere - net wat minder beroemde - ingenieurs waar straten naar genoemd zijn. Ik pluk nog even wat willekeurige andere ingenieursstraatnamen van de kaart.

• Ir D S Tuijnmanweg in Vianen - Danny Tuijnman (1915-1992) was een Zeeuwse landbouwkundige die als minister van Verkeer en Waterstaat in het eerste kabinet-Van Agt de nationale strippenkaart invoerde.
• Ir B Kersjesweg in Braamt - Bernardus Kersjes is in 1849 in Braamt geboren. Hij zette zich actief in voor allerlei activiteiten in het openbare leven.
• Ir. B.P.G. v Diggelenkade in Kampen en Ir van Diggelenstraat in Hulst - Bernard van Diggelen (1815–1868) is bekend van zijn ambitieuze plan voor droogmaking van de Zuiderzee, dat hij in 1849 presenteerde. Zijn plan voorzag in de bedijking van de gehele Zuiderzee, de Friese Wadden en de Lauwerszee.
• Ir CM van der Slikkeleane in Berltsum/Berlikum - C.M. van der Slikke was een rijkstuinbouwconsulent die belangrijk is geweest voor de ontwikkeling van de tuinbouw in Berltsum.
• Ir. Mr. Dr. van Waterschoot van der Grachtstraat in Heerlen - Willem van Waterschoot van der Gracht (1873-1943) was een mijnbouwkundige die aan het begin van de twintigste eeuw werkte voor de Rijksopsporing van Delfstoffen. Hij ontdekte bijvoorbeeld steenkool in de Brabantse Peel. (Blijkbaar houden ze in Heerlen wel van ingenieurs met lange achternamen, want daar hebben ze ook nog een Dr. Ir. Ross van Lennepstraat. Ross van Lennep was directeur bij de voormalige staatsmijnen.)

 

Ingenieur Fortuijn en de turborotonde

Het mooiste voorbeeld van een straatnaam die naar een ingenieur genoemd is, vind ik toch wel de Ir. L.G.H. Fortuijnrotonde in Reeuwijk. Dat is niet zo maar een rotonde, maar een heuse turborotonde. Een turborotonde is zo'n rotonde met twee rijstroken waar je al de juiste strook moet kiezen voordat je de rotonde oprijdt. Om te zorgen dat je de juiste strook kiest, wordt al ruim voor de rotonde met borden en wegmarkering aangegeven welke strook je moet nemen.

De eerste turborotonde werd in 2000 geopend in Barendrecht en sindsdien schieten ze als paddenstoelen uit de grond. Dat komt omdat ze allerlei voordelen bieden ten opzichte van een gewone tweestrooksrotonde: doordat er minder snij- en weefconflicten voorkomen is een turborotonde veiliger, en de doorstroming is op een turborotonde ook nog eens stukken beter. In het buitenland kun je tegenwoordig ook wel her en der een turborotonde vinden, maar de meeste liggen toch gewoon in Nederland. Dat is niet zo vreemd, want het is ook een Nederlandse vinding. De bedenker is ingenieur Bertus Fortuijn. En de turborotonde in Reeuwijk is dus naar hem genoemd! Dat is nog eens een gepast eerbetoon.

Het gebeurt niet vaak dat er straten worden vernoemd naar mensen die nog leven. Sporthelden en leden van het koninklijk huis zijn de belangrijkste uitzonderingen. Maar blijkbaar maak je als ingenieur ook kans om nog tijdens je leven een straatnaam naar je vernoemd te krijgen. De reden dat men liever geen straten naar nog levende personen noemt, is dat het risico bestaat dat die persoon later in zijn leven vervelende dingen gaat doen. En in het ergste geval moet je de straatnaam dan weer aanpassen. Bij een rotonde is dat probleem niet zo groot. Daar wonen toch geen mensen aan, dus die straatnaam kun je als dat nodig is nog relatief eenvoudig wijzigen.

Ben je ingenieur en wil je graag dat er een straat naar je genoemd wordt? Dan moet je maar snel aan de slag gaan met het bedenken van een briljant nieuw wegenconcept!