Over straatnamen met name

Langs de Nederlandse snelwegen liggen vele tientallen verzorgingsplaatsen met vaak bijzondere namen, zoals Hondsiep, Uilengoor, Swentibold en De Gagel. Meestal rijden we er gedachteloos aan voorbij, zonder te weten dat er achter die namen vaak een interessante geschiedenis schuilgaat. In mijn reeks artikelen voor Vemobin staat steeds de geschiedenis van één zo’n naam centraal. Eerst even kort iets over het woord verzorgingsplaats. Veel mensen hebben het gewoon over tankstations langs de snelweg, maar op die plekken zijn vaak ook winkels, restaurants, laadstations, parkeerterreinen en recreatiemogelijkheden. En dat alles bij elkaar heet dus officieel een verzorgingsplaats. Sterker nog: er zijn ook verzorgingsplaatsen zónder tankstation. Knorrestein Wie vanuit Utrecht over de A12 naar het westen rijdt, kan bij Zoetermeer nog snel even een pitstop maken bij verzorgingsplaats Knorrestein. Of moet ik het als Knorrestèn uitspreken? We zijn immers bijna bij Den Haag. De verzorgingsplaats is n...

Er wordt de laatste jaren veel gediscussieerd over straatnamen. Helden waar ooit een straat naar genoemd is vallen van hun voetstuk omdat ze in verband worden gebracht met slavernij, fout waren in de oorlog of andere misstanden hebben begaan. In dat soort discussies wordt vaak ook geroepen dat de vernoemde personen geen straatnaam verdienen en de straat dus hernoemd zou moeten worden. "Ze pakken ons onze straatnamen af!", roepen anderen dan weer. Maar gemeentes houden er helemaal niet van om straten een andere naam te geven. Ik krijg regelmatig de vraag hoeveel straatnamen er in Nederland worden gewijzigd. Voor het antwoord op die vraag heb ik me eens verdiept in alle straatnaamwijzigingen van 2024. Alle straatnamen van Nederland worden geregistreerd in de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). In dat bestand worden ook de wijzigingen bijgehouden. Bert Hubert stuurde me een bestand met al deze wijzigingen in de BAG-database (waarvoor veel dank!). Dat bestand vormt de b...

De gemeente Moerdijk heeft ervoor gekozen om het dorp Moerdijk op te heffen om zo ruimte te maken voor de industrie. De 1.100 inwoners moeten verhuizen en de huizen worden gesloopt. De straatnamen van het dorp zullen daarmee ook verdwijnen. Een goede aanleiding om daar eens even in te duiken. Het dorp Moerdijk heeft 20 straten en 21 straatnamen. Ik leg verderop uit waar die extra naam vandaan komt. Maar het is alles bij elkaar behoorlijk overzichtelijk. Die namen geven samen een mooi inkijkje in de geschiedenis van het dorp: De oudste straten zijn de Steenweg en de Grintweg . De oudste bebouwing ontstond aan deze twee straten. De andere straten van het dorp zijn allemaal van na de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de oorlog is een aanzienlijk deel van het dorp verwoest, waaronder de kerk en een groot klooster. In 1952 werd op die plek de Kloosterstraat aangelegd. Visserij was lange tijd een belangrijke bron van inkomsten voor de inwoners. Eind jaren veertig bestond de vissersvloot nog uit ...

Op de Voldersgracht en de Verwersdijk in Delft gaan mijn gedachten soms terug naar de lakenvollers en -ververs die hier eeuwen geleden hun werk deden. Maar als ik in dezelfde stad langs de Computerlaan kom, moet ik vaak even besmuikt lachen. Hoe heeft men ooit kunnen bedenken om een straat naar zo’n alledaags gebruiksartikel te noemen?  In de loop van de jaren negentig nam het computergebruik een flinke vlucht. Het is bijna niet meer voor te stellen, maar computers waren in die tijd voor veel mensen nog iets bijzonders. Bij de ontwikkeling van het Delftechpark besloot de gemeente in 1995 om daar met de straatnamen bij aan te haken: "In het park worden bedrijven gehuisvest welke een grote mate van affiniteit hebben met geavanceerde elektronische (computer)processen". Zo kwam men erop om de straatnamen Computerlaan en Elektronicaweg vast te stellen. Een paar jaar later kwam daar ook nog de Informaticalaan bij. De nieuwe straatnamen pasten ook prima bij de strategie om Delft mee...

Als ik in een stad ben waar ik niet zo vaak kom, dan let ik natuurlijk altijd op de straatnamen die ik daar op de bordjes zie staan. Onlangs was ik een paar dagen in Bordeaux en daar vielen me ook wat dingen op. In het centrum zag ik bijvoorbeeld naast de blauwe bordjes ook gegraveerde straatnamen. Ik leerde dat het ooit de gewoonte was om straatnamen te graveren in de muren van de gebouwen op de hoek. Die oude inscripties zie je nu soms nog terug. Oorspronkelijk waren de letters ingekleurd met ossenbloedrode verf. Rue du Cerf-Volant Dat graveren van de straatnamen was natuurlijk helemaal niet handig als de namen werden veranderd. In de 18e en 19e eeuw gebeurde dat nog weleens. Her en der kun je de oude namen nog in de muren gebeiteld zien staan. Place du Chapelet Rue Louis Combres Op zoek naar meer informatie kwam ik uit bij de website Gravés dans la pierre . Daar zijn alle gegraveerde straatnamen van Bordeaux verzameld, met bij elke naam een korte toelichting. Ik zag her en der ...

Vandaag maakten de Nederlandse, Ierse en Britse weerdiensten bekend hoe de stormen van het seizoen 2025/2026 gaan heten. En toen vroeg ik me dus af: hoe worden die namen eigenlijk gekozen? Lijkt dat misschien een beetje op hoe nieuwe straatnamen worden vastgesteld? Het Nederlandse KNMI , de Britse Met Office en de Ierse Met Éireann geven elk jaar namen aan zware stormen die mogelijk schade gaan veroorzaken. Het idee is dat als stormen namen dragen, de mensen zich meer bewust zijn van de impact die deze stormen kunnen hebben. Voor de weerdiensten is het makkelijker om over de aankomende stormen te communiceren. Een van de eisen is dat de namen in alle landen eenvoudig uit te spreken moeten zijn. Het nieuwe stormenalfabet begint met de A van Amy. De letters Q, U, X, Y en Z worden niet gebruikt; daarmee sluiten de weerdiensten aan bij internationale afspraken voor storm- en orkaannamen. De overgebleven 21 letters worden netjes verdeeld over de drie landen: ze leveren elk zeven namen aan...